Với trị giá gần 2 tỷ đồng/ha, cà phê Arabica được đánh giá là loại cây công nghiệp “hái ra tiền”. Thậm chí, cả VinaCapital cũng quyết định bỏ vốn đầu tư cho một công ty chế biến loại cà phê này. Tuy nhiên, tiềm năng để phát triển loại cây giá trị này chưa nhận được sự quan tâm đúng mức.
Có tiếng mà chưa có miếng
Theo Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam (Vicofa), hiện có rất nhiều thương hiệu cà phê rang xay đã xuất hiện ở thị trường nội địa như Trung Nguyên, Vinacafe, Highlands, Gloria Jean’s, the Coffee Bean… sử dụng nguồn nguyên liệu cà phê Arabica ở ngưỡng 35.000 tấn/năm, cho thấy tiềm năng rất lớn để phát triển loại cà phê này.
Tuy nhiên, với sản lượng gần 50.000 tấn/năm nhưng cà phê Arabica hầu hết đều xuất khẩu, chứ chưa đáp ứng được nguồn nguyên liệu cho các thương hiệu cà phê cao cấp trong nước.
Nói về vấn đề này, bà Nguyễn Phi Vân, chuyên gia tư vấn và tiếp thị của nhãn hàng Gloria Jean’s Việt Nam, Công ty CP Phong cách sống Việt (Viet Lifestyle JSC), cho biết, ngay từ những ngày đầu du nhập vào thị trường Việt Nam (tháng 1/2007), Viet Lifestyle cũng đề nghị sử dụng nguồn nguyên liệu cà phê Arabica Việt Nam.
Tuy nhiên, kết quả kiểm nghiệm về chất lượng hạt cà phê Arabica Việt Nam không đạt chuẩn so với tiêu chuẩn đã đề ra của công ty mẹ ở Sydney (Úc) về kích thước, trọng lượng, độ chắc, cũng như mùi hương… Và điều này đã lý giải vì sao tất cả nguyên liệu của Gloria Jean’s Coffee Việt Nam đều nhập từ các nước Nam Mỹ, châu Phi.
“Viet Lifestyle phải tuân thủ theo tiêu chí từ công ty mẹ ở Úc đặt ra theo nguyên tắc nhượng quyền. Vì phía công ty mẹ không đặt tiêu chí phát triển vùng nguyên liệu, mà họ chỉ tìm hiểu và đặt hàng nếu thấy sản phẩm đạt yêu cầu. Do đó, đây là vấn đề mà những nhà phát triển vùng nguyên liệu cà phê Arabica Việt Nam nên nhìn lại”, bà Vân nói.
Thực tế, nếu xét về mặt lợi thế của vị trí địa lý để phát triển cây cà phê Arabica (ở những vùng có độ cao 1.000 – 1.500m so với mực nước biển), rõ ràng Việt Nam khó có vị trí thuận lợi.
Thế nhưng, bà Nguyễn Phi Vân vẫn cho rằng, thực tế, một số tỉnh các khu vực miền Bắc, Tây Nguyên đều có thể phát triển tốt cà phê Arabica. Nhưng do Việt Nam quá tập trung phát triển cà phê Rubusta nên “vô tình quên” chú trọng phát triển giống cà phê Arabica.
Nhà đầu tư vào cuộc
Thừa nhận những ưu điểm về giá trị của cà phê Arabica, ông Đỗ Hà Nam, Tổng giám đốc Công ty CP Intimex Việt Nam, cho biết, việc mở rộng quy mô, diện tích cây cà phê Arabica là rất cần thiết, bởi có giá tốt, cao gấp đôi so với mức giá cà phê Rubusta.
“Tuy nhiên, việc triển khai cũng như đảm bảo chất lượng còn yếu. Vì để có được sản phẩm cà phê Arabica có giá trị, cần phải được khai thác chế biến tươi, chất lượng trái chín phải trên 95%.
Song, hầu như, người trồng trồng cà phê không đảm bảo được tiêu chí này và một phần do ô nhiễm môi trường từ nhà máy, nên không mặn mà phát triển Arabica. Do đó, cần thêm chiến lược phát triển vùng nguyên liệu, cũng như vị trí đặt để nhà máy”, ông Đỗ Hà Nam nhận định.
Chia sẻ tại hội thảo “Vietnam Investment Summit 2011”, ông Andy Ho, Giám đốc Điều hành VinaCapital, cho biết, sau thương vụ chuyển nhượng cổ phần ở Tập đoàn Y khoa Hoàn Mỹ, nguồn vốn này lại được tái đầu tư tại thị trường Việt Nam, cụ thể đầu tư vào Công ty CP Yến Việt, Công ty CP Bảo vệ Thực vật An Giang và Tập đoàn Thái Hòa.
Riêng với Thái Hòa, ông Andy Ho cho biết, quyết định mua lại 10% cổ phần của Tập đoàn Thái Hòa, phía VinaCapital chú ý nhiều đến tiềm năng lợi nhuận của dòng sản phẩm cà phê Arabica mà doanh nghiệp này đang đầu tư. Thái Hòa hiện là nhà xuất khẩu cà phê Arabica hàng đầu Việt Nam.
Ngoài ra, công ty này cũng đang xúc tiến trồng cà phê Arabica chất lượng cao tại Lào, quốc gia đã sản xuất khoảng 30.000 tấn cà phê trong năm qua, bao gồm 15.000 – 17.000 tấn cà phê robusta và 10.000 – 15.000 tấn Arabica.
Theo ông Nguyễn Văn An, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Thái Hòa, không chỉ có sự tham gia của Vina Capital, mà còn có rất nhiều quỹ đầu tư, tập đoàn từ các nước trên thế giới đang nhắm đến Thái Hòa, điển hình có Goldman Sachs, Quỹ Temasek (Singapore).
Tuy nhiên, điều này còn phụ thuộc vào các chỉ số kinh tế của quốc gia. Vì nói đến tiềm năng của việc phát triển cà phê Arabica thì có, nhưng để đầu tư thì cần có sự kết hợp của nhiều yếu tố, trong đó không thể bỏ qua những tín hiệu về chỉ số kinh tế, đặc biệt, hiện nay các chỉ số này đang ở mức xấu. Do đó, họ cũng đang đắn đo trong việc đưa ra những chính sách đầu tư.