Mặc dù có hàng tấn sầu riêng trong nhà nhưng những người thu mua không thể tìm được một trái sầu riêng ngon để ăn. Nguyên nhân là do giá tăng cao, thương lái đã thu hái sầu riêng non để bán, khiến chất lượng sầu riêng ở Đắk Lắk đang đi xuống.
Cả tấn sầu riêng không tìm được quả ngon để ăn
Chị Mai, một chủ vựa sầu riêng tại km17, Quốc lộ 26 huyện Krông Pắk (tỉnh Đắk Lắk) đang thu mua hàng chục tấn sầu riêng. Thế nhưng khi chúng tôi ngỏ ý muốn mua vài quả để ăn, chị lại từ chối.
Nhân viên đang phân loại sầu riêng tại cơ sở thu mua của chị Mai.
Chị Mai “bật mí”: “Nói thật với mấy anh, sầu riêng này chỉ để bán chứ không ăn được, dở lắm. Những trái ngon nhất thì chưa chín em đang cho người đóng gói bán sang Trung Quốc. Những trái chín quá thì em cho người tách lấy múi để bán làm kem, còn lại nếu có chín thì cũng bị sượng, không ngon”. Chị Mai cho biết như vậy, sau khi nhận tôi là đồng hương.
Quả đúng như lời chị Mai, trong hàng ngàn quả sầu riêng tại vựa của chị, ngoài số hàng tuyển được đóng thùng để bán đi, số còn lại chủ yếu là những quả non bị chín ép hoặc đã chín đến mức sắp thối rữa.
Do thu hái khi sầu riêng đang còn non nên chất lượng sầu riêng rất kém.
Theo chị Mai, nguyên nhân của tình trạng trên là khi thu hái, do sợ không đủ số lượng cho các đơn hàng nên tại các vườn đã đặt cọc trước chị cho người cắt đồng loạt chứ không phân loại để thu thành nhiều đợt. Chính vì thế mà trong lô hàng chị thu mua về có trái non, trái già và cả trái đã chín.
Ở một cơ sở thu mua sầu riêng khác, cách chỗ chị Mai không xa, chúng tôi cũng ghi nhận tình trạng tương tự. Tại đây, chúng tôi còn thấy các công nhân dùng một loại nước màu có màu vàng nghệ để tẩm trái sầu riêng hoặc bôi lên vết cắt của cuống trái.
Đối với những quả sầu riêng chín quá, chị Mai cho tách lấy múi đem bán cho các cơ sở làm kem.
Khi chúng tôi định chụp ảnh, những người ở đây liền ngăn cản. Khi hỏi về loại chất để tẩm sầu riêng, một công nhân nói đây là nước nghệ dùng để tẩm cho trái sầu riêng ngả màu vàng trông đẹp mắt. Tuy nhiên, theo những người “trong nghề” thì thứ nước tẩm sầu riêng là chất giúp sầu riêng chín nhanh hơn.
“Trước đây, người ta phải gõ thử để biết sầu riêng đã đủ già chưa rồi mới hái, còn bây giờ thương lái cứ lên cây là cắt đại trà nên lẫn rất nhiều trái non. Chính vì thế mới xuất hiện tình trạng tẩm thuốc thúc trái chín”- ông Nguyễn Ngọc Đức – một nông dân chuyên trồng sầu riêng tại xã Ea Tiêu, huyện Cư Kuin (Đắk Lắk) cho biết.
Lo ngại mất thương hiệu sầu riêng
Theo tìm hiểu của chúng tôi, trước đây người trồng sầu riêng thường tự thu hái trái đem bán cho thương lái. Nhưng những năm gần đây, thương lái không đợi dân mang hàng đến bán nữa mà thường đến tận vườn đặt cọc khi sầu riêng chỉ vừa ra trái non. Khi đến thời điểm thu hoạch, họ tự cho người đến thu hái sau đó cân lên và trả tiền cho chủ vườn.
Những quả sầu riêng này đã được tẩm một loại nước màu vàng nghệ chuẩn bị đóng thùng xuất bán.
Bà Hồ Thị Hòa (xã Ea Knuec, huyện Krông Pắk) nói với chúng tôi: “Họ đến thu hái rất sớm khi những quả sầu riêng thậm chí còn chưa lớn hết mức”. Một người thu mua sầu riêng tiết lộ với chúng tôi, sở dĩ họ phải thu sớm như vậy là vì nếu để trái quá già thì sẽ không thể vận chuyển xa được.
Nếu như thời điểm này năm ngoái, giá sầu riêng dưới 40.000 đồng/kg, thì hiện nay loại sầu riêng tốt nhất có mức giá lên đến hơn 50.000 đồng, tăng khoảng 40% so với các năm trước. Với mức giá này, nông dân tại Đắk Lắk thu từ vài trăm triệu đến cả tỷ đồng/mỗi ha. Nhưng việc thương lái tranh thủ bán ngay để được giá cao, bất chấp non già đang làm sầu riêng Đắk Lắk bị giảm sút chất lượng.
Một lãnh đạo Sở NNPTNT tỉnh Đắk Lắk cũng lo ngại: “Tình trạng bán trái non và tẩm chất kích thích trái chín đang khiến chất lượng sầu riêng của Đắk Lắk bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Nông dân không nên vì cái lợi trước mắt mà tự đánh mất thương hiệu uy tín của mình trong tương lai”.
“Sầu riêng ngon nhất khi quả chín tự rụng xuống hoặc hái xuống trước khi chín vài ngày. Thế nhưng hiện nay, thương lái thậm chí hái sầu riêng trước cả tháng và cả trái non. Việc này chắc chắn sẽ ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng sầu riêng, trái chín ép nhất định không thể thơm, ngon như những quả chín tự nhiên. Nếu cứ tiếp tục bán sầu riêng non cho thương lái, về lâu dài nông dân đang tự hại mình. Bởi nếu bị thị trường tẩy chay thì người bị thiệt chẳng phải thương lái mà chính là người trồng sầu riêng” – ông Nguyễn Ngọc Đức lo lắng nói.