Thời gian gần đây, người dân ở tỉnh Đắk Lắk và Đắk Nông không khỏi thắc mắc trước việc nhiều doanh nghiệp, thương lái từ các nơi đến thu mua sầu riêng nhưng chỉ mua quả xanh, trong khi loại quả này thường chỉ được thu hoạch khi đã chín và tự rụng xuống đất. Do được mua với số lượng lớn và giá cao cho nên nhiều chủ vườn sẵn sàng thu hoạch quả sầu riêng xanh bán cho thương lái để dùng hóa chất ép chín đưa đi tiêu thụ. Việc dùng hóa chất ép chín quả sầu riêng ảnh hưởng lớn đến sức khỏe người tiêu dùng, vì vậy các ngành chức năng cần sớm có biện pháp ngăn chặn triệt để.
Trong những ngày cuối tháng 8 đến nay, các cơ quan chức năng của tỉnh Đắk Lắk đã liên tiếp phát hiện và bắt quả tang nhiều cơ sở chế biến trái cây trên địa bàn huyện Krông Pác khi đang thực hiện nhúng quả sầu riêng xanh vào hóa chất để ép chín, mang đi tiêu thụ, khiến người tiêu dùng không khỏi giật mình. Mới đây nhất là vào đêm 6-9, sau quá trình điều tra, mật phục, cán bộ, chiến sĩ Phòng Cảnh sát tội phạm về môi trường (PC49) Công an tỉnh Đắk Lắk bất ngờ kiểm tra cơ sở thu mua sầu riêng Sang Hương do ông Khổng Minh Sang, trú ở thôn Ea Dun, xã Ea Kênh, huyện Krông Pác làm chủ. Qua kiểm tra đã phát hiện cơ sở này đang nhúng quả sầu riêng chưa chín vào trong thùng hóa chất để kích thích chín đều.
Tiếp tục kiểm tra trong khu vực nhà kho, PC49 Công an tỉnh Đắk Lắk phát hiện thêm 24 chai hóa chất chưa sử dụng. Tại hiện trường, PC49 Công an tỉnh Đắk Lắk đã lập biên bản thu giữ toàn bộ số hóa chất trên, những dụng cụ dùng để nhúng hóa chất và 686 kg sầu riêng đã dính hóa chất để tiêu hủy. Cũng trong đêm 6-9, PC49 Công an tỉnh Đắk Lắk đã bất ngờ kiểm tra cơ sở thu mua sầu riêng Huỳnh Mai cũng ở xã Ea Kênh, phát hiện cơ sở này đang cho người phun hóa chất lên sầu riêng để thúc chín. Toàn bộ tang vật gồm nhiều chai hóa chất và 727 kg sầu riêng dính hóa chất đã bị tịch thu, tiêu hủy.
Trước đó, lực lượng chức năng cũng đã phát hiện và tịch thu 720 kg quả sầu riêng dính hóa chất của cơ sở Rồng Hoa Thái ở xã Ea Yông, huyện Krông Pác… Với hành vi sử dụng trái phép hóa chất ngoài danh mục để ép chín trái cây, cả ba cơ sở này đều bị xử phạt mỗi cơ sở 30 triệu đồng theo quy định và ngay trong chiều 8-9, PC49 Công an tỉnh Đắk Lắk đã tiêu hủy 1.395 kg quả sầu riêng đã nhúng hóa chất được phát hiện và tịch thu trước đó.
Trong những ngày này, trên dọc tuyến quốc lộ 26 từ TP Buôn Ma Thuột về huyện Krông Pác, Cư Kuin, thị xã Buôn Hồ… cũng như trên các tuyến đường liên xã, ở đâu chúng tôi cũng dễ dàng bắt gặp những chiếc xe công nông chở quả sầu riêng còn xanh từ rẫy về rồi cân bán cho các thương lái đóng bao đưa lên xe tải chở đi; một số xe chở sầu riêng đến bán cho các cơ sở chế biến ngay tại địa phương. Khi thấy chúng tôi thắc mắc sao quả sầu riêng còn xanh mà đã thu hoạch, hầu hết những người dân được hỏi đều cho biết: Các thương lái chỉ thích mua quả xanh thôi và nghe nói khi mua quả xanh về họ dùng hóa chất ép để quả sầu riêng chín đều và khỏi sượng rồi mang đi bán. Chỉ có quả xanh thì mới thu mua được khối lượng lớn, còn quả chín số lượng ít, người dân địa phương mang ra dọc hai bên quốc lộ bán cho khách vãng lai thôi. Cũng theo phản ánh của người dân thì tình trạng các thương lái, doanh nghiệp đến địa phương thu mua quả sầu riêng xanh với khối lượng lớn diễn ra đã nhiều năm,
Còn tại tỉnh Đắk Nông, mới đây khi đến thăm một trang trại sầu riêng trên địa bàn thị xã Gia Nghĩa, chúng tôi có dịp chứng kiến chỉ chưa đầy một giờ đồng hồ, chủ trang trại này đã xuất bán cả tấn sầu riêng xanh cho các thương lái. Theo chủ trang trại cho biết, thương lái không thích mua sầu riêng chín tự rụng vì nhanh hư, không để được lâu. Hơn nữa, sầu riêng chín rụng thì số lượng nhỏ, trong khi thương lái muốn thu mua với số lượng lớn do vậy thích mua quả xanh rồi dùng thuốc ép chín. Theo chủ trang trại này, những quả sầu riêng xanh được các thương lái nhúng vào nước có pha hóa chất bày bán tại nhiều cửa hàng thuốc bảo vệ thực vật, sau khoảng ba, bốn ngày thì dù quả xanh cỡ nào cũng chín đều và để cả tháng trời mà không lo bị hư, thối. Chủ trang trại này khẳng định: “Các thương lái còn đề nghị được nhúng quả sầu riêng xanh ngay tại vườn thì sẽ thu mua với mức giá cao hơn 1.000 đồng/kg, nhưng tôi không đồng ý”.
Để tìm hiểu cách thức ép chín trái sầu riêng, trong vai người dân có sầu riêng muốn bán, chúng tôi tiếp cận với các thương lái trên địa bàn thị xã Gia Nghĩa. Một thương lái chuyên buôn bán sầu riêng ở Gia Nghĩa cho biết: “Nếu muốn để sầu riêng lâu ngày thì phải nhúng hóa chất, ưu điểm là quả chín đều, ít bị sượng và để cả tháng trời mà không lo bị hư hỏng. Tuy nhiên, đối với những quả sầu riêng đã nhúng hóa chất thì chắc chắn sẽ không tốt cho sức khỏe con người bằng chín tự nhiên được”.
Qua tìm hiểu được biết, trong vụ thu hoạch sầu riêng năm nay, nhiều chủ vườn sầu riêng ở hai tỉnh Đắk Lắk và Đắk Nông, nhất là các trang trại có số lượng sầu riêng lớn chủ yếu đã bán quả xanh cho thương lái theo kiểu này. Sau khi gom đủ số lượng, các thương lái sẽ tự nhúng hóa chất rồi mới xuất bán đi nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước. Trong khi đó, theo cán bộ PC49 Công an tỉnh Đắk Lắk thì việc sử dụng hóa chất ép chín trái sầu riêng như vậy là gây nguy hại đến sức khỏe người tiêu dùng. Vì vậy, các ngành chức năng ở các địa phương cần tăng cường công tác kiểm tra, phát hiện, ngăn chặn và xử lý nghiêm chủ các cơ sở dùng hóa chất ép chín trái sầu riêng nói riêng, các loại trái cây nói chung đang diễn ra tràn lan.