Là một trong các thủ phủ cà phê của cả nước nhưng cà phê giả, “bẩn”, kém chất lượng vẫn xuất hiện nhiều ở Đắk Nông. Kinh ngạc hơn, nhiều mẫu cà phê đem đi kiểm định cho ra kết quả: không phát hiện có hàm lượng cà phê.
Cà phê gồm toàn bắp, đậu nành và hóa chất
Theo Chi cục Quản lý tỉnh Đắk Nông, đợt vừa qua, đoàn kiểm tra đã lấy 15 mẫu cà phê ngẫu nhiên đang được bày bán trên thị trường. Kết quả kiểm định làm kinh ngạc tất cả các thành viên của đoàn: Chỉ có duy nhất 1 mẫu đạt đủ hàm lượng caffeine cần thiết! Trong 14 mẫu không đạt có 3 mẫu hoàn toàn không có hàm lượng cà phê, tức là không hề có bột cà phê.
Tương tự trong đợt kiểm tra mới đây, nhiều mẫu cà phê sau khi được kiểm định cho kết quả tỷ lệ cà phê bằng 0. Một thành viên đoàn kiểm tra nhận định, các chủ cơ sở này đã sử dụng hóa chất, hương liệu trôi nổi trên thị trường, phần lớn có nguồn gốc từ Trung Quốc, để tạo thành “cà phê”.
Thời gian qua, ngành chức năng 2 tỉnh Đắk Nông, Đắk Lắk cũng đã phát hiện rất nhiều trường hợp sản xuất cà phê “bẩn” bằng đậu nành, bắp… rồi phù phép thành cà phê thượng hạng bằng công nghệ kinh hoàng: Bắp, đậu nành sau khi rang cháy khét, được đem trộn với đường cục, chất tạo màu caramen, muối, rượu, nước và nhiều loại hương liệu không rõ nhãn mác, nguồn gốc. Mớ “xà bần” không hề có hạt cà phê nào, được xay thành “cà phê” bột và đem đóng gói, phân phối ra thị trường.
Quảng cáo hấp dẫn để đánh lừa
Theo một cán bộ tham gia đoàn kiểm tra, các mẫu cà phê “không phát hiện thành phần cà phê” thường được quảng cáo “hoành tráng” hơn các mẫu cà phê thật. Tiêu biểu như chủ cơ sở cà phê Buôn Ma Thuột Chính Nguyên tại địa chỉ 139, Nguyễn Tri Phương, TP. Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk) giật slogan là “Thật như cảm xúc”.
Chủ cơ sở này cũng cho in số đăng ký chất lượng với những câu quảng cáo hấp dẫn để đánh lừa người tiêu dùng như: “Được đặc chế từ những hạt cà phê ngon nhất Buôn Ma Thuột”, “thích hợp với những người có gu cà phê đậm”. Trên bao bì là hình ảnh cao nguyên hùng vĩ với tách cà phê thơm ngon và hình ảnh con chồn, với ngụ ý cà phê chồn.
Tương tự cơ sở cà phê trộn tổng hợp của Công ty TNHH cà phê Đắk Lắk, cũng tự giới thiệu là cà phê từ những dòng nổi tiếng như cà phê chồn, Trung Nguyên; hay như thương hiệu cà phê Buôn Ma Thuột Gia Phúc của một cơ sở tại Tịnh Bắc, Sơn Tịnh, Quảng Ngãi cũng giật slogan “Tinh túy hương vị Việt”. Tất cả đều cũng là quảng cáo cho cà phê không… cà phê.
Đến nay, cơ quan chức năng mới xử lý được 6/14 cơ sở vi phạm với số tiền phạt mỗi chủ cơ sở là 6 triệu đồng, thu tổng cộng 36 triệu đồng. Các cơ sở còn lại đang được thẩm định, kiểm tra chứ chưa xử phạt dứt điểm được.
Nguyên nhân là bởi, khi truy nguyên địa chỉ ghi trên nhãn hiệu cà phê của các cơ sở này thì mới biết đó là địa chỉ “ma”, hoặc khi truy đến nơi thì công ty đã đóng cửa, không liên hệ được. Các cơ sở có địa chỉ ở TP.HCM, Quảng Ngãi… thì nằm ngoài thẩm quyền xử phạt của tỉnh Đắk Nông.
Thiệt hại cho nhiều cơ sở làm ăn chân chính
Các lỗi phổ biến mà chủ các cơ sở cà phê thường mắc khi bị kiểm tra là: Không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm (kho chứa để lẫn thuốc bảo vệ thực vật, phân bón…, nông sản để trực tiếp dưới nền kho); kho chưa có biện pháp phòng chống động vật, côn trùng gây hại; thiết bị phục vụ rang xay, đóng gói cà phê không đảm bảo…
Theo đại diện một số công ty cà phê bột tại Đắk Nông, cơ quan chức năng cần kiểm soát thường xuyên và xử phạt mạnh tay hơn các cơ sở cà phê làm ăn gian dối để đảm bảo quyền lợi chính đáng của các cơ sở làm ăn chân chính.
Vị này lấy ví dụ nhiều cơ sở rang xay cà phê chào bán cà phê bột với giá thấp hơn cả cà phê nhân, trong khi rang xay 1kg cà phê nhân chỉ thu được 0,7kg cà phê bột: “Chỉ có độn bắp, đậu vào mới có giá thấp hơn cả giá cà phê nhân. Thử hỏi giá như vậy làm sao chúng tôi cạnh tranh lại được và thiệt thòi sẽ là người tiêu dùng”.
Cần mạnh tay xử lý
Người tiêu dùng tại các quán cà phê ở thị xã Gia Nghĩa cũng như một số nơi khác trong tỉnh Đắk Nông cũng như tín đồ cà phê tại nhiều nơi TP. Buôn Ma Thuộc (Đắk Lắk) đều vô cùng ngạc nhiên khi biết thông tin cà phê không… cà phê và mong mỏi ngành chức năng cần mạnh tay hơn nữa trong xử lý các chủ cơ sở làm ăn gian dối bằng cách phạt thật nặng, thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự các đối tượng này.