Nhiều năm trở lại đây, dòng sông Krông Ana đoạn chảy qua 3 huyện gồm Lắk – Krông Bông – Cư Kuin tỉnh Đắk Lắk đang bị “bức tử” bởi hoạt động khai thác cát bừa bãi, trái phép khiến dòng chảy liên tục bị thay đổi, gây sạt lở nghiêm trọng hai bên bờ sông.
Thực trạng đáng buồn
Theo tìm hiểu của PV, sông Krông Ana ngoài phục vụ việc tưới tiêu cho hàng ngàn hecta đất nông nghiệp của người dân canh tác 2 bên bờ sông còn là một vựa cát khổng lồ lớn nhất Đắk Lắk. Trong vòng 10 năm trở lại đây, điểm nhấn trên dòng sông này là tình trạng khai thác cát tràn lan, bừa bãi, hiện 2 bên bờ sông này đã bị lở loét, ăn sâu vào khu vực canh tác của người dân, hậu quả nhãn tiền có thể xảy ra trong tương lai gần khiến người dân địa phương vô cùng lo lắng.
Để có cái nhìn rõ hơn về hiện trạng của dòng sông này, PV đã có chuyến hành trình dọc sông Krông Ana với quãng đường 30km chạy qua 3 huyện trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk.
Xuất phát từ buôn M’liêng 2 (xã Đắk Liêng, huyện Lắk, Đắk Lắk), chúng tôi lên thuyền của một người dân đi ngược sông Krông Ana lên phía thượng nguồn. Thuyền chạy chừng 10 phút, đã bắt gặp một chiếc tàu lớn đang cột dây vào bờ để hút cát.
Trên tàu, 2 người đàn ông liên tục dùng gậy buộc vòi hút cát chọc sâu vào phần đất chân nền bờ sông khiến từng tảng đất lớn đổ ầm ầm xuống sông. Cạnh đó, bờ sông đã bị sạt lở, ăn sâu vào bờ từ 15 – 20m.
Mặc dù thấy PV quay phim và chụp hình, những người này chẳng hề e ngại, mà vẫn hăng say tiếp tục công việc hút cát của mình.
Theo người dẫn đường cho biết, trước đây dòng sông chỉ rộng khoảng 40-50m nhưng những năm gần đây do tình trạng khai thác cát tràn lan đã khiến 2 bên bờ sông bị sạt lở nghiêm trọng. Lòng sông được mở rộng, có nhiều nơi rộng cả trăm mét, tạo thành các vũng nước xoáy rất nguy hiểm.
Tiếp tục hành trình, trên đường ngược kên thượng nguồn nhóm PV bắt gặp một đoàn thuyền lớn, nhỏ đang thi nhau đưa những chiếc vòi rồng vươn dài sục sâu vào bờ để hút cát khiến cả khúc sông dòng nước đục ngàu.
Đặc biệt vào mùa khô, khi mực nước sông Krông Ana giảm xuống thì bức tranh về hoạt động khai thác cát trên chiều dài con sông này lại nhộn nhịp như công trường lớn với tiếng máy nổ inh ỏi cả ngày lẫn đêm.
Không những vậy, việc khai thác cát gần bờ đã gây sạt lở nghiêm trọng khiến hàng chục hécta đất rẫy canh tác của người dân và đất đai bên bờ bị vùi sâu xuống lòng sông.
Dọc theo chiều dài khoảng 30km, chúng tôi đếm được có hàng chục điểm sạt lở nghiêm trọng dài cả trăm mét. Trong đó có nhiều điểm bị khoét vào bờ hàng chục mét tạo thành các hố sâu, chỉ còn lại những cồn đất nhỏ bị cô lập giữa lòng sông. Hai bên bờ sông Krông Ana, hàng loạt cây trồng của người dân và cây xanh gần bờ bị mất chân, đổ dần xuống lòng sông.
Theo điều tra của PV, sau khi các tàu đã hút đầy cát được đưa về tập kết ở chân cầu Giang Sơn (nằm trên tuyến quốc lộ 27, đoạn giáp ranh hai huyện Cư Kuin và Krông Bông) biến nơi đây thành một đại công trường với tiếng máy hút cát, tiếng máy nổ, tiếng ô tô tải, xe máy cày….. ra vào tấp nập.
Vì đâu chính quyền khó quản lý?
Nhiều năm qua sông Krông Ana phải oằn mình chịu đòn trước nạn “cát tặc” hoành hành mà người dân khai thác vô tội vạ nơi đây. Mặc dù chính quyền địa phương đã có nhiều biện pháp để xử lý nhưng kết quả vẫn như “bắt cóc bỏ dĩa”.
Trao đổi với PV, ông Văn Tiến Sỹ – Phó Trưởng phòng TNMT huyện Cư Kuin cho biết: Hiện nay trên địa bàn huyện có 2 doanh nghiệp được cấp phép khai thác cát trên tuyến sông Krông Ana, nhưng về số lượng, sản lượng khai thác huyện không thể nào quản lý được. Theo ông Sĩ, đối với những điểm có nguy cơ sạt lở, bị sạt lở huyện cũng đã đề nghị cắm biển cấm khai thác.
Bên cạnh đó, UBND tỉnh cũng có chủ trương đăng ký tàu thuyền của các đơn vị được cấp phép để dần siết chặt quản lý. Nhưng hiện tại, Phòng TNMT huyện Cư Kuin vẫn chưa nắm được thông tin cụ thể về những đơn vị được tỉnh cấp phép khai thác cát trên sông Krông Ana thuộc địa bàn huyện quản lý đã hoàn thành việc đăng ký hay chưa?, số lượng tàu bao nhiêu?…ông Sĩ cho biết.