Mưa ít, mực nước hồ chứa sụt giảm sâu so với nhiều năm là tình trạng chung ở phần lớn các công trình thuỷ lợi trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk.
Theo quy luật hàng năm, từ tháng 9 đến tháng 11 là cao điểm của mùa mưa ở khu vực Tây Nguyên, nhưng năm nay, số cơn mưa ở khu vực này không đáng kể. Bởi vậy, các công trình thuỷ lợi trong khu vực Tây Nguyên nói chung và ở tỉnh Đắk Lắk nói riêng vẫn chưa tích đủ lượng nước cần thiết để phục vụ cho vụ sản xuất đông xuân 2015 – 2016 sắp tới.
Những ngày giữa mùa mưa, trên cánh đồng buôn Tría, xã Buôn Tría, huyện Lắk, trời nắng chói chang và không một gợn mây. Phía dưới lòng hồ thuỷ lợi buôn Tría, dễ dàng nhận thấy lượng nước đã xuống rất thấp. Anh Y Grốc D’ruối, ở buôn Tría cho biết, bà con ở đây đã thu hoạch xong vụ hè thu, đang chờ vụ sản xuất mới. Năm nay mưa ít, mực nước của hồ chứa Buôn Tría chỉ mới lưng chừng, nên bà con lo lắng sẽ thiếu cả nước sản xuất và sinh hoạt trong mùa khô tới.
Anh Y Grốc cho biết: “Mọi năm nước lớn hơn, năm nay nước thì ít. Sợ là nếu không có mưa thì khả năng là năm nay nước không đủ cho nông dân làm ruộng, hai là nước sinh hoạt và trong này làm cà phê nhiều thì sợ không đủ nước. Vì mọi năm giờ này nước đã qua tràn mà năm nay nước không đủ tràn”.
Thiếu nước cũng là tình trạng đang xảy ra đối với cánh đồng kế bên, thuộc xã Buôn Triết, huyện Lăk. Ông Lê Xuân Chung, Giám đốc Chi nhánh Khai thác các công trình thuỷ lợi huyện Lắk cho biết, gần hết mùa mưa nhưng mực nước ở hai hồ thuỷ lợi Buôn Tría và Buôn Triết chỉ đạt 30%. Với tình trạng ít mưa như hiện nay, nước hồ sẽ chỉ đảm bảo tưới được khoảng một nửa diện tích cánh đồng Buôn Triết. Hơn nửa còn lại, tương đương 700 hecta, sẽ không thể gieo sạ.
Ông Lê Xuân Chung cho hay: “Hiện tại mực nước là 6m, 6m tương ứng với dung tích khoảng 9 – 10 triệu khối. Trong khi đó diện tích tưới của hồ này mọi năm là khoảng 1.300 héc ta lúa. Nếu từ giờ đến cuối tháng 11 mà không mưa thì lượng nước tích chỉ đủ tưới cho 500 – 600 hecta, còn lại là bị hạn không đủ nước tưới. Lúa ở đây từ 110 – 120 ngày thì chỉ phục vụ cho độ khoảng 40 ngày đầu”.
Mưa ít, mực nước hồ chứa sụt giảm sâu so với nhiều năm là tình trạng chung ở phần lớn các công trình thuỷ lợi trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Kỹ sư Nguyễn Hoàng Thông, quản lý công trình thuỷ lợi Ea Bông 1, Ea Bông 2, xã Ea Bông, huyện Krông Ana cho biết: “Theo như mực nước quan sát và ghi vào nhật ký của hai hồ Ea Bông 1 và Ea Bông 2 thì mực nước chỉ đạt 30% so với các năm trước. Nếu diễn biến thời tiết tiếp tục hết mùa mưa không có mưa thì mực nước hồ sẽ không lên đáng kể và hạn hán có thể xảy ra với nhiều diện tích”.
Ông Lê Gia Dậu, Giám đốc Công ty TNHH MTV Quản lý Công trình thuỷ lợi Đắk Lắk cho biết, đơn vị quản lý trên 430 hồ chứa ở địa phương. Với tình trạng ít mưa như năm nay, mực nước ở phần lớn các hồ đều đạt thấp hơn so với cùng kỳ nhiều năm, chắc chắn vụ đông xuân sắp tới sẽ bị khô hạn. Hiện tại đã cuối mùa mưa, nhưng mực nước ở 10 hồ thuỷ lợi lớn, có dung tích trên 5 triệu mét khối nước đều giảm sâu so với cùng kỳ năm ngoái, thậm chí có hồ chỉ mới tích nước được hơn 30%.
Cụ thể, tại các hồ lớn như hồ Krông Búc hạ: mực nước thấp hơn cùng kỳ năm ngoái 3 mét, chỉ đạt 63% dung tích thiết kế; hồ Vụ Bổn ở huyện Krông Pách, lượng nước chưa đạt 30% dung tích; hồ Ea Kao ở thành phố Buôn Ma Thuột chỉ đạt khoảng 55% dung tích thiết kế.
Ông Lê Gia Dậu cho biết: “Tổng lượng mưa bình quân mọi năm vào khoảng 1.700 ml mà đến giờ phút này lượng mưa bình quân mới chỉ đạt khoảng 1.000 thậm chí có chỗ chỉ đạt 700 – 800. Tức là có vùng chúng tôi tổng kết lượng mưa mới chỉ đạt 25% so với trung bình mọi năm. Trong tổng số 432 hồ chứa mà công ty chúng tôi quản lý khai thác thì hiện nay mới chỉ có 180 hồ là mực nước dâng được bình thường, còn lại là các hồ chỉ đạt được 30% mức nước. Đặc biệt là có 11 hồ nước đang ở mực nước chết”.
Việc tích nước của các hồ chứa trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk từ nay đến thời điểm bắt đầu phục vụ nước tưới cho sản xuất nông nghiệp, phụ thuộc hoàn toàn vào lượng mưa của những ngày còn lại của tháng 10 và trong tháng 11 tới. Trên 600 công trình thủy lợi, hồ chứa lớn nhỏ ở Đắk Lắk vẫn đang chờ đợi những cơn mưa cuối mùa. Tuy nhiên, theo dự báo của cơ quan khí tượng thủy văn, lượng mưa năm nay ở khu vực Tây Nguyên sẽ ít hơn nhiều so với trung bình nhiều năm. Vì vậy, nước phục vụ sản xuất nông nghiệp cũng như sinh hoạt mùa khô tới sẽ khan hiếm hơn nhiều.